5.4.2024.
Izložba u čast kneza Aleksandra Karađorđevića i jubilarna poštanska marka
Nj.K.V. Prestolonaslednik Aleksandar i Princeza Katarina svečano su u Kraljevskom Dvoru otvorili izložbu „Knez Aleksandar Karađorđević, rodonačelnik građanske Srbije“, organizovane povodom 180. godišnjice od donošenja Srpskog građanskog zakonika. Tim povodom je u Dvoru održana i promocija ekskluzivnog izdanja prigodnih poštanskih maraka Pošte Srbije „180 godina Srpskog građanskog zakonika”. Zoran Đorđević, direktor Pošte Srbije, predstavio je izdanje i govorio o njegovoj simbolici i značaju.
Srpski građanski zakonik donet je 6. aprila (25. marta po starom kalendaru) 1844. godine, i to je prvi i jedini sveobuhvatni građanski zakonik u Srbiji, jedan od najranijih i najznačajnijih modernih kodifikacija građanskog prava donetih u Evropi tokom 19. veka.
Svečanom otvaranju prisustvovali su ministarka zdravlja u Vladi Srbije, prof. dr Danica Grujičić, ministar za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Nikola Selaković, predstavnici državnih organa Srbije, brojni ambasadori sa ostalim predstavnicima diplomatskog kora, članovi savetodavnih tela Krune, Princezina sestra g-đa Beti Rumeliotis sa porodicom, predstavnici ustanova kulture, kao i mnogi drugi uvaženi gosti iz sfere privrede, umetnosti, kulture i javnog života Srbije.
„Moj čukundeda Nj.S.V. Knez Aleksandar, najmlađe dete osnivača kraljevske dinastije, Vrhovnog Vožda Karađorđa, bio je previše godina „u senci“ naše nacionalne istorije, kako je lepo primetio njegov biograf, istoričar Nebojša Jovanović. Ni izbliza nije upamćen koliko njegov otac, ili njegovi potomci, koji su svi bili veliki državnici, ali i velike vojskovođe. Iako nije stekao slavu na ratištu kao drugi Karađorđevići, Knez Aleksandar je vodio drugačiju bitku, bitku za uspostavljanje građanskog društva, napredak i modernizaciju Kneževine Srbije, koja je još uvek bila u sastavu Osmanskog carstva. Tokom njegove vladavine, koja je bila prva u našoj istoriji u kojoj je monarh poštovao Ustav, započet je veliki broj reformi i osnovane su brojne nove institucije. Sve je to učinjeno da bi se preskočio vekovni zaostatak za drugim zemljama Evrope, podstakao napredak srpske države i naša zemlja približila modernom društvu. Važno je da čuvamo sećanje na naše narodne prvake i državnike, poštujući njihovu ulogu u našoj prošlosti, a ova izložba je još jedan doprinos našoj nacionalnoj kulturi sećanja“, rekao je ovom prilikom Prestolonaslednik.
Zoran Đorđević je naglasio: „Ideja nam je bila da ovim jedinstvenim filatelističkim projektom doprinesemo obeležavanju izuzetnog trenutka u stvaranju moderne građanske Srbije. Siguran sam da će se ova prigodna poštanska marka, koverat i tabak sa vinjetama, svojom lepotom i simbolikom izdvojiti među svedočanstvima za budućnost i podsećati nove generacije na važan istorijski trenutak i dvojicu velikana, kneza Aleksandra Karađorđevića i Jovana Hadžića, zaslužnih za sveobuhvatnu kodifikaciju građanskog zakonodavstva i doprinos opštoj reformi društva i države”.
Đorđević je zahvalio Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković” na stručnoj saradnji u realizaciji izdanja i kreatorima maraka Pošte Srbije Miroslavu Nikoliću i Nadeždi Skočajić na umetničkoj realizaciji.
Posetioci izložbe imali su jedinstvenu priliku da vide originalni primerak Srpskog građanskog zakonika, odabrane portrete, grafike i fotografije Kneza Aleksandra, kao i kopije brojnih pravnih akata koji su doneti tokom njegove vladavine, kao i slike članova njegove porodice i druge eksponate. Autori izložbe su Dušan Babac, član Krunskog veća i predsednik savetodavnih tela Krune, i Uroš Parezanović, šef službe za odnose s javnošću i protokola Kraljevskog dvora
Dr Milan Parivodić, član Krunskog saveta, obratio se okupljenima kao autor teksta koji objašnjava značaj ovog pravnog akta: „Srpski građanski zakonik je jedinstven po tome što je najdugovečniji zakon u celom srpskom pravu, a pritom je predstavljao i noseći pravni stub celokupne srpske privrede u drugoj polovni 19-tog i prvoj polovini 20-tog veka kada je, relativno vremenu, došlo do najbrže modernizacije srpske privrede i celog društva. Srpski građanski zakonik je tokom svog trajanja nadživeo sedam ustava Srbije i Jugoslavije, ali komunistički udar nije preživeo sa gašenjem celom pravnog sistema Kraljevine Jugoslavije. Donošenje građanskog zakonika bila je nasušna potreba ondašnje Srbije, koja je nastojala da se udalji od osmanskog nasleđa i afirmiše se kao moderna evropska država time što će ubrzano izgrađivati institucije države i društva po uzoru na razvijene evropske zemlje.“
Izložba „Knez Aleksandar Karađorđević, rodonačelnik građanske Srbije” biće otvorena za posetioce radnim danima do 19. aprila od 11 do 14 časova, uz prethodnu najavu kancelariji Nj.K.V. Prestolonaslednika Aleksandra na telefon +38111 306 4000 ili putem i-mejla: kancelarija@dvor.rs.
Domaćini su zahvalili Pošti Srbije što je ovu značajnu godišnjicu obeležila jubilarnim markama. Zahvalili su Dragomiru Acoviću, članu Krunskog veća, kao i Vojnom muzeju Beograd, Istorijskom arhivu grada Beograda, Istorijskom muzeju Srbije, Muzeju grada Beograda i Narodnom muzeju Srbije, na podršci u realizaciji izložbe.